«Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի ՀԽ եւ ՏՄ 27—րդ համատեղ նիստը

Երեկ ՀՀ նախագահի նստավայրում տեղի է ունեցել «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի եւ տեղական մարմինների 27—րդ համատեղ նիստը, որին ներկա են եղել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը, Արցախի նախագահ Բակո Սահակյանը, Գարեգին Բ Ամենայն հայոց կաթողիկոսը, ՀՀ ԱԺ նախագահ Արա Բաբլոյանը, այլք։
Նիստի սկզբում, որը վարել է խորհրդի նախագահ, ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը, Վեհափառ hայրապետի օրհնությունից հետո հանրապետության նախագահը բոլորին շնորհավորել է Հայաստանի առաջին հանրապետության եւ մայիսյան հերոսամարտերի 100—ամյա հոբելյանների առթիվ։
Ելույթով հանդես է եկել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը (տե՛ս առանձին)։
Կարեւորելով «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի՝ որպես համազգային կառույցի նշանակությունը՝ նախագահը ընդգծել է հիմնադրամի համախմբող առաքելությունը։ Նրա խոսքով՝ հիմնադրամը ոչ միայն պետք է շարունակի միավորել Հայաստանի քաղաքացիներին, Արցախում եւ սփյուռքում բնակվող մեր հայրենակիցներին, այլեւ պետք է լինի սփյուռքը միավորող գործոն։ Այն ծրագրերը, որոնք իրականացվել են հիմնադրամի միջոցներով կամ նրա աջակցությամբ, համահայկական ջանքերի արդյունք են։ Հիմնադրամը պետք է շարունակի տարեցտարի կատարելագործել մեթոդները՝ ավելի մեծ արդյունք գրանցելու, ավելի հավակնոտ ծրագրեր գործարկելու համար, որոնք կհամապատասխանեն մեր իրական հնարավորություններին եւ աշխարհում հայկական սփյուռքի համբավին։
Նախագահ Արմեն Սարգսյանը նշել է, որ հիմնադրամի բոլոր ծրագրերը, իրենց տարբեր ուղղվածությամբ ու աշխարհագրությամբ հանդերձ, ներքուստ միավորող բովանդակություն ունեն։ Իսկ վերջին՝ Վարդենիս—Մարտակերտ ճանապարհաշինական ծրագիրը միավորող է նաեւ բուն իմաստով։
Հանրապետության նախագահն անդրադարձել է նաեւ Հայաստանում տեղի ունեցած վերջին իրադարձություններին, նշելով, որ մեր առջեւ բացվում են նոր հորիզոններ, զարգացման նոր հնարավորություններ, որոնք պետք է առավելագույնս եւ լավագույնս օգտագործել։ «Մենք պետք է գործնական քայլերով ու տեսանելի արդյունքներով ցույց տանք փոքր երկիր, բայց մեծ ազգ լինելու անհերքելի փաստը՝ իրապես սրտացավ ու հոգատար լինելով Հայաստանի եւ Արցախի հանրապետությունների, հայկական աշխարհի ու հայոց հայրենիքի հանդեպ»,—ասել է Արմեն Սարգսյանը։
Քննարկումների ընթացքում նախագահն ասել է, որ նախատեսվում է մշակել «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի գործունեության տեսլականն առաջիկա 25 տարիների համար. «Նիստում հնչեցին մի շարք առաջարկություններ հիմնադրամի գործունեությունն ավելի բարելավելու ուղղությամբ։ Կարծում եմ, որ պետք է այսօրվա քննարկումների, առաջարկությունների վրա հիմնվելով, ներկայացնել 2 փաստաթուղթ։ Մեկը պետք է վերաբերի հիմնադրամի կանոնադրության մեջ փոփոխություններ կատարելուն, որովհետեւ իրականությունը փոխվել է, Հայաստանն այժմ խորհրդարանական պետություն է։ Առաջարկում եմ, որ մյուս փաստաթուղթը վերաբերի հիմնադրամի գործունեությանն առաջիկա տարիների համար։ Այսինքն՝ հասկանանք, թե ինչպես պետք է հիմնադրամն առաջ շարժվի հաջորդ 25 տարվա ընթացքում։ Ես ակնկալում եմ, որ այդ առաջարկությունները կլինեն համարձակ, նպատակաուղղված այն խնդրին, թե ինչպես լավացնենք եւ բարելավենք հիմնադրամի գործունեությունը»։
ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահ Արա Բաբլոյանը նույնպես առաջարկությամբ է հանդես եկել՝ կապված բարեգործությունը հարկերից ազատելու հետ։
«Մենք կարող ենք քայլ անել, եւ «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի առումով օրենքի ուժով ընդունենք մոտեցում, որ այն գործարարները, որոնք կիրականացնեն բարեգործական նվիրատվություն, ապա այդ մասով կազատվեն հարկից։ Կարծում եմ՝ կառավարությունում դա կարելի է քննարկել»,—ասել է Արա Բաբլոյանը։
Արցախի Հանրապետության նախագահ Բակո Սահակյանը իր ելույթում առաջարկել է «Հեռուստամարաթոն—2018»—ի ծրագրում կրկին ներառել խորքային հորերի հորատման, նոր ոռոգման ցանցի կառուցման եւ արեւային էներգիայի համակարգի ներդրման նախագծերը։
Նրա խոսքով՝ վերջին մեկ տարվա ընթացքում այդ ուղղությամբ իրականացվել է մեծ աշխատանք, եւ շարունակելով այդ ծրագիրը՝ կունենանք շոշափելի տնտեսական արդյունք։
Առաջարկն ընդունվել է եւ ընդգրկվել 2018 թվականի հեռուստամարաթոնի ծրագրում։ «Խորքային հորերի հորատման համար ընտրվել են մակերեւույթային ջրերով անհասանելի տարածքներ։ Մեկ տարվա ընթացքում իրականացվել է մեծ աշխատանք։ Ասկերանի, Մարտունու շրջանում նոր խորքային հորեր են շահագործման հանձնվել մի քանի համայնքներում։ Ընդհանուր առմամբ Ասկերանի շրջանում ոռոգման ջրով ապահովվել է 50 հա հողատարածք, Մարտունու շրջանում՝ 126 հա։ Ներկայումս Արցախում փաստացի ոռոգվում է 1550 հա այգի, որից 520 հա—ն խաղողի, 850 հա—ն՝ նռան, մնացածն այլ պտղատեսակի։ Հորատվող 37 խորքային հորերի միջոցով նախատեսվում է ոռոգելի դարձնել լրացուցիչ 900 հա տարածք»,–մանրամասներ է ներկայացրել Արցախի նախագահը։
Նա նշել է, որ նախատեսվում է խորքային հորերի ջրային պաշարներն օգտագործել ամբողջությամբ կաթիլային համակարգերով ոռոգման համար։
Անդրադառնալով արեւային էներգիայի համակարգի ներդրման աշխատանքներին՝ Բակո Սահակյանը տեղեկացրել է, որ Շուշիի շրջանում, Քարին տակ գյուղում բոլոր տների տանիքներին տեղադրվում են արեւային ջրատաքացուցիչներ։
«Նման համակարգեր են տեղադրվում Շուշիի եւ Ասկերանի քաղաքների հիվանդանոցներում, Ասկերանի շրջանի 9 մանկապարտեզում եւ մեկ համայնքային կենտրոնում։ Մոտ մեկ ու կես ամսից կմեկնարկի արեւային էներգիայից հոսանք ստանալու համակարգի տեղադրման գործընթացը Ասկերանի, Շուշիի շրջաններում։ Նախատեսվում է նման համակարգերի տեղադրում Արցախի ամբողջ տարածքում։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ այս աշխատանքները շարունակվում են, առաջարկում եմ 2018 թվականի հեռուստամարաթոնի ծրագրում կրկին ներառել խորքային հորերի հորատման ոռոգման նոր ցանցի կառուցման եւ արեւային էներգիայի համակարգի ներդրման նախագծերը»,–ներկայացրել է ԱՀ նախագահը։
«Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի գործադիր տնօրենի պաշտոնում վերընտրվել է Արա Վարդանյանը 3 տարի ժամկետով։ Հարցը ներառված էր «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նիստի օրակարգում։
Հոգաբարձուների խորհրդի անդամներն իրենց ելույթներում դրական են գնահատել Արա Վարդանյանի աշխատանքը։ Նրանք նկատել են, որ իրենց բարձրացրած խնդիրներին Արա Վարդանյանը շատ արագ արձագանքում է եւ սեղմ ժամկետներում լուծում է տալիս։
Խոսելով հիմնադրամի աշխատանքի ձեռքբերումներից՝ Արա Վարդանյանը նշել է, որ իր համար ամենագլխավորն այն երեխաների, այն մարդկանց ուրախությունն է, որը լինում է տարբեր ծրագրերի ժամանակ։
«Այս տարիների ընթացքում ունեցել ենք 700 հազար նվիրատու։ Այս թվերը խոսում են այն մասին, որ ե՛ւ նվիրատուներն են ավելանում, ե՛ւ ծրագրերը»,—ասել է Արա Վարդանյանը։
Անդրադառնալով հիմնադրամի գործունեության նկատմամբ վստահության հարցին՝ Արա Վարդանյանը նշել է, որ այդ առումով բավական բարձր մակարդակ ունենք. «Այսօրվա ժամանակաշրջանում դժվար է որեւէ բան թաքուն պահել, եթե լինում է ամենաչնչին բողոքը, սոցիալական մեդիայի շնորհիվ շատ արագ բարձրաձայնվում է։ Վերջին 10 տարում չեմ հիշում որեւէ դեպք, որ մեզ մեղադրեն այս կամ այն ծրագրի սխալ իրականացման, բարձր ծախսերի կամ մրցույթի կանոնները խախտելու մեջ»։
Հոգաբարձուների խորհրդի անդամները հանդես են եկել իրենց առաջարկություններով։ Մասնավորապես, խորհրդի անդամ Արսեն Ղազարյանն առաջարկել է, որ գործարարները, բիզնես հատվածը եւս մասնակցություն ունենան հիմնադրամի դրամահավաքության գործում։
«Հիմնադրամի աշխատանքներն ապացուցել են, որ ամենավստահելի կառույցներից մեկն է։ Ես՝ որպես հայաստանյան գործարար, թվերը համադրելով, ասում եմ՝ 1000 խոշոր հարկատու ունենք, եթե յուրաքանչյուրը հանգանակություն կատարի, ապա կարծում եմ, որ կունենանք տարեկան 10 մլն դոլար Հայաստանից ներդրում։ Առաջարկում եմ, այս քարոզչությունը ճիշտ տանել»,–ասել է Արսեն Ղազարյանը։
Խորհրդի նիստում հնչել են կարծիքներ, որ Հայաստանի պետական կառույցները, եկեղեցին նույնպես տարվա կտրվածքով ներդրում կատարեն։ Առաջարկին արձագանքել է Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին Բ—ն։
«Եկեղեցին մշտապես իր աջակցությունն է տրամադրել հիմնադրամին։ Դեռեւս 92—թվականին, երբ հռչակվեց հիմնադրամի ստեղծումը, եկեղեցու կողմից հորդոր եղավ, որպեսզի ժողովուրդը զորակցություն հայտնի։ Այդ օրից եկեղեցին իր սրբազան պարտքը համարեց աջակցելու, զորակցելու հիմնադրամին ոչ միայն կոչերով, այլեւ ներդրումներ իրականացնելով»,– ասել է վեհափառը։ Նա նշել է, որ եկեղեցին շահութաբեր գործունեություն չի իրականացնում, ամբողջ ծախսերը ձեւավորվում են նվիրատվություններից։ Կաթողիկոսը ճիշտ չի համարել առանձնաբար հանգանակություն իրականացնելը՝ այդ հանգանակություններից գոյացած գումարը հիմնադրամին փոխանցելու համար։
«Ամենայն հայոց հայրապետությունը զանազան բարեգործական ծրագրեր է իրականացնում սոցիալական տարբեր ոլորտներում։ Որքան հիշում եմ, 25 հազար հայորդիներ օգտվել են նախորդ տարի եկեղեցու կողմից իրականացված բարեգործական ծրագրերից։ Այդ ուղղությամբ գումարը կազմել է 3 մլն դոլար։ Մենք այն բարձրաձայնումների ունկնդիր ենք եղել, որ եկեղեցին ներդրումներ կատարի հիմնադրամի հաշվին։ Մենք խոսել ենք թեմակալ առաջնորդների հետ, տեղեկացրել այս առաջարկության մասին։ Միանշանակ պատասխան է եղել, որ ակտիվորեն մասնակցում են հիմնադրամի գումարների հավաքագրման եւ բարերարներին խրախուսելու առումով։ Բայց եթե նման հարց է հնչում, մենք կարող ենք քննարկել»,–ասել է կաթողիկոսը։
Ի դեպ, ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը հայտարարել է, որ իր անձնական ներդրումը կբերի «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամին։ «Ես հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ չեմ եղել։ Որպեսզի ցույց տամ իմ գնահատականը, բարձր վերաբերմունքը, խոսք եմ տալիս, որ ՀՀ նախագահի աշխատավարձից 10 մլն դրամ կնվիրաբերեմ Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»,—ասել է նա։

Սփյուռքը պետք է ներգրավված լինի Հայաստանի կյանքում

Սփյուռքը որպես փողի աղբյուր դիտարկելը ճիշտ չէ։ ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նիստի ընդմիջմանը լրագրողների հետ զրույցում իր մտահոգությունն է հայտնել այս առնչությամբ։ «Մենք խոսում ենք ազգային միասնության մասին, խոսում ենք այն մասին, որ սա փոքր երկիր է, բայց մեծ ազգ՝ աշխարհով մեկ։ Շարժման օրերին մենք տեսանք, թե ինչպես էին աշխարհի տարբեր երկրներից մեր հայրենակիցներն ակտիվորեն մասնակցում։ Ոմանք ակտիվ էին սոցիալական ցանցերում, ոմանք՝անձամբ գալիս էին։ Հիմա հարց է ծագում, արդյո՞ք սփյուռքը իսկապես նրա համար է, որ դրսից դրամ ուղարկի եւ որեւէ իրավունքներ, մասնակցություն չունենա երկրի զարգացմանը։ Ես կարծում եմ, որ դա բացարձակապես սխալ մոտեցում է»,–«Արմենպրեսի» հաղորդմամբ ասել է Արմեն Սարգսյանը։ ՀՀ նախագահն ընդգծել է, որ սփյուռքում ապրող մեր հայրենակիցները պետք է ունենան եÕւ պարտականություններ, եÕւ իրավունքներ։
«Մեր նպատակներից մեկը պետք է լինի ճիշտ, ազնիվ, բաց ձեւով սփյուռքը ներգրավելը երկրի զարգացման գործում։ Այսօր Հայաստանի, սփյուռքի միջեւ կան հոգեբանական, իրավական պատնեշներ, եւ մենք պետք է դրանք վերացնենք։ Եթե դա չվերացնենք, ապա սփյուռքահայը կշարունակի դիտարկվել որպես օգնող, եւ Հայաստանում իրավունքներ չունենա, ինչը ճիշտ չէ։ Գուցե մեկ օր հասնենք նրան, որ Սփյուռքում ապրող մեր հայրենակիցները, ովքեր Հայաստանի քաղաքացիություն ունեն, հնարավորություն ստանան մասնակցել ընտրությանը»,–ասել է Արմեն Սարգսյանը։