Նախագահ Սերժ Սարգսյանի ուղերձը Ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրվա կապակցությամբ

Սիրելի՛ հայրենակիցներ,
Այսօր մենք խնկարկում ենք Հայոց մեծ եղեռնի անմեղ զոհերի հիշատակը։ Մեկուկես միլիոն հայորդիներ զոհ դարձան մի այնպիսի հանցագործության, որն այն ժամանակ դեռ անուն չուներ։ Մարդկային որեւէ լեզու դեռ չէր հորինել նման արտահայտություն կամ բառեզր։ Նրանք զոհվեցին պարզապես նրա համար, որ հայ էին։ Նախօրոք եւ մանրամասնորեն ծրագրված ոճրագործությունն ուներ հստակ նպատակ. բնաջնջելով ժողովրդին՝ տիրանալ նրա բնօրրան—երկրին, նրա ունեցվածքին եւ հազարամյակների ժառանգությանը։ Այսպիսով իրականացվում էր հայությանը, որպես քաղաքական գործոն, պատմության թատերաբեմից ընդմիշտ վերացնելու հրեշավոր նախագիծը։
Այսօր, գրեթե հարյուր տարվա հեռավորությունից դիտելիս, ակնհայտ է, որ մենք՝ որպես ազգ, պատրաստ չենք եղել դիմակայելու նման հարվածի՝ ո՛չ հոգեբանորեն, ո՛չ կազմակերպվելու առումով։ Հայ ժողովրդի բոլոր հատվածները եւ բոլոր սերունդները շարունակում են մինչեւ այսօր իրենց ճակատագրի վրա զգալ այն հարվածի հետեւանքները, որ մեզ հասցրեց Մեծ եղեռնը։ Սա փաստ է։ Բայց նաեւ փաստ է այն, որ մենք ստեղծել ենք մեր պետությունը եւ այսօր, ի տարբերություն անցյալի, ե՛ւ հոգեբանորեն, ե՛ւ կազմակերպականորեն պատրաստ ենք դիմակայելու նման աղետների՝ մանավանդ հայրենի հողի վրա։ Աշխարհում հայի համար չի կարող լինել ավելի ապահով տեղ, քան սեփական պետության հովանու ներքո։
Սիրելի՛ հայրենակիցներ,
Ապրիլի 24—ը միայն խորհրդանշական տարեթիվ է. բոլորի համար էլ պարզ է, որ հայերի ցեղասպանությունը մեկ օրում չի սկսվել եւ մեկ օրում չի ավարտվել։ Ավելին՝ այն չի կարելի ավարտված համարել այնքան ժամանակ, քանի դեռ Օսմանյան կայսրության իրավահաջորդը շարունակում է ժխտել ակնհայտ փաստը։ Մենք համոզված ենք, որ հանցագործության ժխտումը հանցագործության ուղղակի շարունակությունն է։ Միայն ճանաչումն ու դատապարտումը կարող են կանխել նման հանցագործությունների կրկնությունը։
Այսօր մենք Հայոց ցեղասպանության 100—րդ տարելիցի շեմին ենք։ Սա ապաշխարելու եւ պատմության խարանը մի կողմ դնելու հնարավորություն կարող է լինել Թուրքիայի համար, եթե, իհարկե, հարեւան երկրում կարողանան ուժ գտնել եւ ազատել իրենց պետության ապագան այս ծանր բեռից։
Միաժամանակ հրապարակայնորեն վերահաստատում եմ. մենք Թուրքիայի հասարակությանը չենք դիտում որպես թշնամի։ Գլուխ խոնարհելով անմեղ զոհերի հիշատակի առջեւ՝ մենք հիշում ենք բոլոր այն թուրք անհատներին, թուրք ընտանիքներին, ովքեր այդ ծանր օրերին ձեռք մեկնեցին բարբարոսների կողմից ոչնչացվող իրենց հայ հարեւաններին, ընկերներին, խուժանի ճիրաններից ազատեցին բազմաթիվ հայ մանուկների։ Փառք նրանց հիշատակին, ովքեր, անգամ իրենց եւ իրենց ընտանիքների կյանքը վտանգելով, փրկության ձեռք մեկնեցին մեր բազմաթիվ հայրենակիցներին։ Ցանկացած հանրություն, նաեւ՝ թուրքերը, պետք է հպարտանա իր այն նախնիներով, որոնք կյանքեր են փրկել եւ ձեռնոց նետել ցեղասպանությանը։ Մենք հիշում ենք սա։
Մենք երախտագիտությամբ ենք լցված նաեւ այն երկրների ու ժողովուրդների հանդեպ, որոնք ապաստան տվեցին ցեղասպանությունից մազապուրծ մեր հայրենակիցներին։ Հայ ժողովուրդը դա միշտ է հիշելու, իսկ մեր քույրերն ու եղբայրները տասնամյակներ շարունակ պատասխանել ու պատասխանում են իրենց մեկնած ձեռքին՝ դառնալով այդ հյուրընկալ երկրների նվիրված քաղաքացիներ։
Այսօր Սիրիայի հայության համար շարունակվում է փորձության շրջանը, որը մեր բաց վերքն է ու մեր ամենօրյա առաջնային մտահոգությունը։ Եվ մեր բոլոր քայլերն ու գործողությունները Սիրիայի ժողովրդին ու սիրիահայ մեր հայրենակիցներին բաղձալի խաղաղությունը վերադարձնելու համար են։
Սիրելի՛ հայրենակիցներ,
Հայոց ցեղասպանության հարյուրամյակին մենք մոտենում ենք ուղղվող մեջքով, բաց ճակատով եւ պետությամբ, որ կոչվում է Հայաստանի Հանրապետություն։ Այն համայն հայության հայրենիքն է, որը, չնայած տասնամյակներ շարունակվող անօրինական շրջափակմանն ու «ոչ պատերազմ–ոչ խաղաղություն» իրականությանը, շարունակում է իր առաջընթացը։
2015 թվականի խորհուրդը լրջորե՛ն պետք է ընկալվի Թուրքիայում։ Հայաստանի հանդեպ վերաբերմունքը չի կարող այլեւս բառերով չափվել. այն հստակ քայլեր է ենթադրում՝ փակ սահմանի բացում եւ բնականոն հարաբերությունների հաստատում։ Ինչ վերաբերում է հայ—թուրքական արձանագրություններին, ապա դրանց վերաբերյալ մեր դիրքորոշումը բազմիցս ենք ասել։ Իսկ «ողջամիտ ժամկետներ» հասկացությունն առավել քան արդիական է դառնում։