Դաշինք ընդդեմ քրիստոնյաների եւ շիա մահմեդականների

Պակիստանի պաշտպանության նախարարը զարգացնում է եռակողմ հռչակագրի ռազմական բաղադրիչը

Արցախյան վերջին պատերազմի ելքի մեջ Թուրքիայից հետո երկրորդ որոշիչ դերակատարությունը Պակիստանինն է: Իսկ վերջինիս հիմնական շարժառիթը մեկն է` աշխարհում, այդ թվում նաեւ Անդրկովկասում սուննի մահմեդականության տարածում ու ամրապնդում: Ադրբեջանն ընդունել է այդ առաջարկը եւ մտել Թուրքիա-Պակիստան-Ադրբեջան դաշինքի մեջ, ինչը նշանակում է, որ մուլտիէթնիկ Ադրբեջանը ոչ թե գնում է աշխարհիկ հասարակության ձեւավորման, ինչպես սիրում է կրկնել, այլ մահմեդական պետության կառուցման ճանապարհով, այն դեպքում, երբ այդ երկրում ապրում են նաեւ մեծ թիվ կազմող շիա հավատքի թալիշներ, ինչպես նաեւ քրիստոնյաներ եւ այլ հավատի ներկայացուցիչներ:
Այս նպատակին է ծառայում Թուրքիայի, Ադրբեջանի եւ Պակիստանի արտաքին գործերի նախարարներ Մեւլութ Չավուշօղլուի, Ջեյհուն Բայրամովի եւ Շահ Մահմուդ Կուրեիշիի կողմից 2021 թ. հունվարի 13-ին ստորագրված Իսլամաբադի հռչակագիրը: 230 մլն բնակչություն ունեցեղ Պակիստանը թուրքական էթնոսին չի պատկանում, հետեւաբար, այս դաշինքի հիմնական նպատակը սուննի մահմեդականության տարածումն է Հարավային ու Միջին Ասիայում եւ նրանց շահերի պաշտպանությունը նաեւ Եվրոպայում, Աֆրիկայում ու Հարավային Ասիայում:
Տարածաշրջանում թափ հավաքող այս համագործակցության շրջանակներում էր երեկ Պակիստանի շտաբների պետերի միացյալ կոմիտեի նախագահ, գեներալ Նադիմ Ռազայի գլխավորած պատվիրակության պաշտոնական այցը Ադրբեջան: Այցը տեւելու է 3 օր, եւ քննարկվելու են ռազմական ոլորտում համագործակցության հարցերը:
Իրականում Պակիստանի պատվիրակությունը քննարկելու է եռակողմ հռչակագրի ռազմական բաղադրիչը, որը հիմնականն է այդ փաստաթղթի մեջ, չնայած այնտեղ խոսքը նաեւ տնտեսական եւ կլիմայական ոլորտներում համագործակցության զարգացման մասին է: Հայտարարությամբ հիմնավորվում է աշխարհի տարբեր երկրներում մահմեդական համայնքների համար սպառնալիքներին դիմակայելու անհրաժեշտությունը, որոնց մեջ, բացի ահաբեկչությունից եւ կիբերհարձակումներից, նշվել էին նաեւ տեղեկատվական արշավները: Իրականում գործընթացներն ունեն այլ նպատակ՝ սուննի Պակիստանը օգնում է սուննի Ադրբեջանի բնակչությանը սուննի Թուրքիայի հետ հետագա մերձեցման համար: Վերջինս նպաստում է նաեւ Թուրքիայի հասարակության իսլամացմանը:
Այլ կերպ ասած՝ արցախյան երրորդ պատերազմի շնորհիվ ուժեղանում է Թուրքիայի, Ադրբեջանի եւ Պակիստանի իսլամական ռազմաքաղաքական բլոկը: Պատերազմի ընթացքում Պակիստանի պաշտպանության նախարարությունն օգտագործում էր «Երեք երկիր՝ մեկ ազգ» կարգախոսը՝ նկատի ունենալով բացառապես սուննի մահմեդականությունը: Ադրբեջանի՝ թվացյալ աշխարհիկ կարգից մահմեդականությանն անցումը կապահովի նաեւ Իսլամական կրթության, գիտության եւ մշակույթի կազմակերպությունը (ISESCO), որի գլխավոր տնօրեն Սալիմ բին Մուհամեդ ալ-Մալիկը 2021 թ. սկզբին առաջարկել է Շուշիին տալ իսլամական աշխարհի մշակութային մայրաքաղաքի կարգավիճակ, եւ Ադրբեջանում պետք է բացվի ISESCO տարածաշրջանային կենտրոն:
Պակիստան-Թուրքիա-Ադրբեջան ձեւաչափի ռազմական բաղադրիչի ուժեղացումը ոչ միայն ուղղված է տարածաշրջանում շիա մահմեդականությանը դավանող երկրներին, մասնավորապես՝ Իրանին, այլեւ քրիստոնյա Հայաստանին, Ռուսաստանին, Հունաստանին, ինչպես նաեւ Հնդկաստանին եւ Սիրիային:

Արմեն ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

04-03-2021